قالی و به طور کلی تهیه هر نوع فرشینه را فقط زنان و دختران ترکمن عهده دار هستند و مردها از ترس این که مبادا مورد تمسخر واقع شوند از گام نهادن در این میدان هنری، صنعتی و اقتصادی دوری می کنند. زنان ترکمن با خلاقیت خود در صنعت قالی بافی خود در صنعت هنر قالی بافی به مردان خود پشتکار، دلگرمی و بردباری هدیه می کنند و دختران با خلق زیبایی، کفایت و لیاقت خود را در اداره ی زندگی جدا از پدر و مادر آشکار می سازند.
از ویژگی های زنان و دختران ترکمن در هنگام بافت قالی یا هر نوع فرشینه ی دیگر، این است که هرگز شانه ی قالی بافی و به قول خودشان دوقما داراق را با هم فرود نمی آورند بلکه با فرود آمدن شانه ای، آن دیگری، شانه/ داراق را بالا می آورد و قصد آنها از این عمل متناوب، تقلید صدای پای اسب است. این تقلید به این خاطر است که مردم ترکمن، اسب را نمادی از سرعت و نجابت می شناسند. بدین جهت اسب و قالی از مظاهر شناخت ترکمن به شمار می رود.

- قالیچه
قالیچه را ترکمن ها «هالچه/ خالچه» تلفظ می کنند و آن، فرشینه ای است کوچک تر از قالی و همچون قالی برای فرش کردن اتاق یا برای تزیین و آرایش خانه استفاده می شود. رنگ های به کار رفته در قالیچه های ترکمن بیشتر رنگ لاکی/ قرمز یا سفید یا استخوانی و عاجی است.

- قارچین/ پشتی
ترکمن ها پشتی را قارچین می گویند و آن فرشینه ایست که به صورت کیسه می دوزند و داخل آن را با مواد نیمه نرم مثل مقوا یا کارتن پر می کنند و به عنوان تکیه گاه در هنگام نشستن مورد استفاده قرار می دهند.
پشتی معمولا با نقش هایی مثل «گلین بارماق، آق سو، قولپاقلی» بافته می شود اماپشت آن را که به سمت دیوار است از جنس گلیم یا پلاس می بافند و ابعاد آن به دلخواه انتخاب می شود. پشتی را معمولا به صورت قالیچه های پرنشده نیز عرضه می کنند.

 

- نمازلیق/ سجاده
سجاده یا جانماز را ترکمن ها نمازلیق تلفظ می کنند و آن قالیچه های کوچکی است که برای به جا آوردن نمازهای پنچ گانه در روز، به کار می رود و ابعاد آن معمولا 120×80 یا 130×90 سانتی متر است.
سجاده با نقش های انتزاعی مثل درخت توت، جای پای شتر (ماری گل) و کعبه ی مسلمین بافته می شود.

5- اجاق باشی *
فرشینه ایستکه برای پهن کردن در کنار اجاق در داخل اُی و نشستن بر روی آن بافته می شد.

6- آثمالیق *
فرشینه ای است کیسه مانند که از دیواره ی اُی/ آلاچیق می آویختند و برای نگهداری انواع لباس به عنوان جامه دان استفاده می کردند.

7- اُق باشی / اُق اوجی *
فرشینه ایست به شکل کیسه ی استوانه ای شکل، برای حمل اُق (چوب های نیمه کمانی سقف آلاچیق). استفاده از این فرشینه سبب می شود که نوک اُق در هنگام کوچ آسیب نبیند.

8- قالی تزیینی برای سر در اُی *
این فرشینه را به صورت داغدان می بافتند و برای تزیین سر در اُی استفاده می کردند.
داغدان چوب تراشیده ایست به شکل مستطیل که فقط سه ضلع دارد و برای محافظت از چشم زخم، از آستانه ی در می آویختند.

- خورجین *
ترکمن ها خورجین را خرجن تلفظ می کنند و آن مرکب است از خرج در عربی به معنی وسیله ی حمل بار و ین نشانه ی نسبت در زبان فارسی.
خورجین از توبره بزرگتر است و حکم ساک دو قلو دارد که از دو طرف شانه یا دو طرف حیوان بارکش می آویزند و برای حمل بار استفاده می کردند.

10- چوووال/ جوال *
فرشینه ایست که به شکل کیسه از سه طرف می دوختند و برای ذخیره ی آرد یا گندم یا هر نوع غله ی دیگر استفاده می کردند. شمار رج های آن معمولا چهل رج و طول آن 5/1 متر است. سر جوال را برای آن که محکم باشد به صورت چند لایه تا می کردند و می دوختند.

* امروزه از این فرشینه ها بافته نمی شوند و مورد استفاده نیز قرار نمی گیرند و نمونه هایی از آنها را تنها در نمایشگاه های صنایع دستی می توان دید.

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: